به نقل از «خبرآنلاین»

احیای برجام دیگر صرفا به اراده سیاسی کشورها ربطی ندارد

تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۸۸۳۶۳

 اگر برجام را توان دیپلماتیک دنیایی بدانیم که در اثر تحولات خاورمیانه تیره و تار شده بود، اما همان دنیا تلاش داشت از طریق برجام با یک روش همگرایی در شرایط آن روز منطقه از جمله صدور چند قطعنامه فصل هفتی و امنیتی شدن موضوع و نام ایران و نیز ظهور داعش و تاثیرات ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی آن یک ظرفیت فرامتنی خلق کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ظرفیتی بین‌المللی تا آن یأس ناشی از این شوک جهانی که سیاست بین‌المللی را در آستانه گسیختگی قرار داده بود را از بین برده و حالت و سایه مأیوسانه حاکم شده بر دنیا را تبدیل به امیدواری نموده و از وقوع یک جنگ خانمان‌سوز دیگر در منطقه که ابعاد بین‌المللی هم داشت، جلوگیری کند. یعنی برجام تلاش کرد پیوند ایران با چندین قطعنامه بند هفتی شورای امنیت، پدیده داعش و آن حالت مأیوسانه را با گفت‌وگو و روش دیپلماتیک به یک روح امیدوارانه در جامعه بین‌المللی تبدیل کند تا در سایه این امید، ایران عضوی از جامعه بین‌المللی باشد و اهداف و منافع خود در سیاست خارجی را از طریق هنجارهای بین‌المللی تامین کند و این باوری برای جامعه بین‌المللی شد. با این تلقی، برجام چرتکه داده و ستانده‌ها نبود و کلیت آن نیز فقط متن نبود؛ البته برجام یک متن بشری است و می‌تواند دارای نواقصی هم باشد، اما فرامتن برجام موثرتر از متنش بود و آن ایجاد امیدواری بود که دنیا می‌خواست نشان بدهد در پس آن شب سیاه، یک سپیده‌دمی است که می‌توان از جنگ جلوگیری کرد و راه‌حلی برای مشکلات دنیا و از جمله موضوع هسته‌ای ایران پیدا نمود. همین حالا هم وارد دوران سخت احیای برجام شده‌ایم که با نابخردی ترامپ آغاز شد؛ هم‌اکنون همه مقومات برجام تغییر کرده است و هم آن حالت از بین رفته و هم آن شرایط عوض شده است.

علاوه بر این دو عنصر، یک اتفاق مهمی هم افتاده که در حقیقت سه تغییر در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در حال وقوع است و آن جابه‌جایی‌های نیروهای تاثیرگذار در سطح داخلی یا ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی است. خود جابه‌جایی نیروهای تاثیرگذار فی‌نفسه شرایط را به‌گونه‌ای کرده که در کنار التهابی که در اثر این تغییرات به‌وجود می‌آید، این همزمانی سه تغییر واقعا شرایط آینده را خیلی مبهم، تیره و تار کرده که نمی‌توان گفت سال آینده آیا برجام احیا می‌شود یا خیر؟! قبلا این‌گونه مسائل فقط به اراده سیاسی کشورهای دست‌اندرکار مربوط می‌شد، الان در کنار اراده سیاسی طرفین برجام، اولویت‌ها و نیز معادلات منطقه‌ای و جهانی هم تغییر کرده است. لذا اینکه بخواهیم پیشگویی کنیم، کار غیرعلمی است، واقعا شرایط به‌گونه‌ای سخت شده که من بعید می‌دانم هیچ ناظر بی‌طرفی بتواند این سوال را به صورت دوگزینه‌ای جواب دهد که برجام احیاء می‌شود یا نمی‌شود؟! البته بسیاری بدبین هستند و معتقدند برجام مرده و برخی خوشبین اما نه به امیدواری گذشته. خود من معتقد بودم به دلیل اینکه برجام ظرفیت بزرگی در صحنه جهانی خلق کرده، احتمال مرگش بسیار کم است، اما به دلیل اقدامات طرف‌های خارجی و مخصوصا مخالفینش و اقدامات ما اعم از سیاسی و فنی در زمینه هسته‌ای، شرایط کاملا عوض شده است. یا باید مانند گذشته همان شرایط و حالات قبلی به وجود بیاید تا یک اراده قوی شکل بگیرد برای احیای برجام و یا نا امیدوارانه به دنبال این بود که حوادث ما را به چه سمت‌وسویی پیش می‌برد. اگر بخواهم خلاصه کنم؛ برجام یک ظرفیت تاثیرگذار در صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی دارد که ما به دلیل تعلل‌هایمان فرصت زیادی به تخریب‌کنندگان اعم از داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی دادیم که آنها بعید است دست از تخریب بردارند. بنابراین من فکر می‌کنم احیای برجام دیگر صرفا به اراده سیاسی کشورها ربطی ندارد؛ شرایط و حالات خاص خود را می‌طلبد اگرچه چنانچه زمینه شکل‌گیری آن حالات به وجود بیاید و در اثر باور به مفید بودن آن در عمل، اراده قوی هم شکل بگیرد، در آن‌صورت شاید موافقان برجام بتوانند بر مخالفین غلبه کنند و برجام احیا شود. انشاءالله!

*منتشر شده در هم میهن

311311

کد خبر 1746756

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: نصرت الله تاجیک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۸۸۳۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیا در دادگاه لاهه عزمی برای محکومیت نتانیاهوی جنگ‌طلب وجود دارد؟

ایسنا/خراسان رضوی پس از ویرانی‌هایی که تاکنون رژیم صهیونیستی در غزه به بار آورده، اکنون در شرایطی کاملا جنگی محکومیت احتمالی نتانیاهو و دیگر مقامات سیاسی و امنیتی رژیم صهیونیستی در دادگاه بین‌المللی کیفری و بازداشت آن‌ها، لرزه به جان «بی‌بی» انداخته و موجب واکنش این شخصیت سیاسی جنگ‌طلب شده است‌.

از چند روز پیش در رسانه‌های رژیم صهیونیستی گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر اینکه صدور حکم محکومیت برای نتانیاهو و دیگر مقامات اسرائیل قریب‌الوقوع است. همچنین مقامات رژیم نیز اعلام می‌کنند دیوان لاهه تحت فشارهای تشکیلات خودگردان فلسطین، در حال آماده شدن برای صدور حکم جلب آنان است.

نتانیاهو در ابتدا صلاحیت لاهه را برای بررسی این موضوع زیر سوال برد و اظهار کرد «اسرائیل هیچ تلاشی از سوی دادگاه لاهه برای تضعیف حق اساسی‌مان یعنی دفاع از خود را نخواهد پذیرفت. امروز لاهه به جنگ ما آمده است. اما ما تا اهدافمان محقق نشود از ادامه جنگ صرف‌نظر نخواهیم کرد.» 

شبکه الجزیره قطر از واکنش دیگر رژیم صهیونیستی پرده‌برداری کرد و گفت، نتانیاهو از خانواده اسرای اسرائیلی خواسته که بر دیوان بین‌المللی کیفری فشار بیاورند تا از صدور قرار بازداشت او و دیگر رهبران اسرائیلی به جرم جنایت علیه بشریت خودداری کند.

همچنین گفت‌وگوهایی که نتانیاهو با بایدن داشته، باعث شده که در نهایت رئیس جمهور آمریکا اعلام کند این کشور با تحقیقات دیوان مخالف است و هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا به دیوان لاهه هشدار بدهند که در صورت صدور حکم جلب سران رژیم صهیونیستی، آمریکا نیز علیه مقامات آن دیوان اقدام خواهد کرد.

حال تل‌آویو به سیم آخر زده و هشدار داده در صورت صادر شدن چنین حکمی، تشکیلات خودگردان را مسئول آن خواهد دانست و با «اقدامات قوی» که می‌تواند فروپاشی تشکیلات فلسطینی را در پی داشته باشد، تلافی خواهد کرد.

از ابتدای جنگ غزه تاکنون برای بررسی اوضاع غزه و جلوگیری از گسترش تنش در منطقه، شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل نشست‌های متعدد عادی و اضطراری برگزار و کشورهای مختلف و افکار عمومی جنایات رژیم صهیونیستی را محکوم کرده‌اند. اما هیچ کدام این‌ها مانع از جنگ‌طلبی‌های این رژیم و شخص نتانیاهو نشده است.

در نتیجه‌ شکایت آفریقای جنوبی علیه «اسرائیل» در بهمن ماه سال گذشته، دیوان بین‌المللی کیفری مقرر کرد «اسرائیل هر ماهه گزارشی از اقدامات خود را به این نهاد بین‌المللی ارائه دهد» اما رژیم صهیونیستی نه‌تنها از انجام این امر سر باز زد، بلکه ماشین جنگی نتانیاهو همچنان رو به جلو در حال پیش‌روی است و درحال حاضر رفح نقطه‌ کانونی دیگری است که حکایت از جنایات وحشیانه این رژیم دارد.

شکست‌های نظام بین‌الملل کوچکترین امید را برای پیروزی آرای حقوقی بر سیاسی‌کاری‌های قدرت‌های بزرگ ناامید می‌کند. برخی از تحلیلگران بر این باورند که محاکمه احتمالی نتانیاهو در دیوان کیفری کاملا صوری است.

هادی مسعودی‌فر، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص محاکمه احتمالی نتانیاهو و دیگر مقامات امنیتی-سیاسی رژیم صهیونیستی در دادگاه کیفری بین‌المللی، اظهار کرد: مجازات کیفری اشخاص یک مسئله کاملا اختصاصی و انحصاری حقوقی است‌ و نمی‌توان در ساحت چنین موضوعی معیارهای سیاسی را مدنظر قرار داد. حقوق و سیاست بین‌الملل در قبال اشخاص معیارهای کاملا متفاوتی دارند. بنابراین زمانی‌که در خصوص یک چهره سیاسی مثل نتانیاهو به عنوان نخست‌وزیر رژیم اشغالگر اسرائیل صحبت می‌شود، معیارها و جایگاهی متمایز از معیارهای سیاسی مدنظر است.

وی اضافه کرد: لذا برای بررسی حقوقی بازداشت و محاکمه احتمالی نتانیاهو، می‌بایست معیارهایی مجزا از شخصیت و جایگاه سیاسی وی در نظر گرفت. بر این اساس اگر هر دولتی در جهان بخواهد اتهامی را علیه فردی به واسطه جنایت جنگی در نوار غزه مطرح کند، بر پایه اصل صلاحیت بین‌المللی یا جهانی می‌تواند به صورت مستقل اعلام دعوای حقوقی علیه یک چهره سیاسی مثل نتانیاهو داشته باشد. بنابراین فرق نمی‌کند چه دولتی اعلام دعوی داشته باشد. امروزه درخصوص مجازات کیفری افراد، مستقل از نظام بین‌المللی یک اصل حقوقی با عنوان «صلاحیت جهانی» مطرح است، منتها این اصل زمانی محقق خواهد شد که فرد متهم حتما وارد قلمرو حاکمیت ملی دولت شاکی، شده باشد. یعنی نتانیاهو سفری به کشور شکایت‌کننده داشته باشد و حال آن کشور بخواهد با تکیه بر اصل صلاحیت جهانی علیه نتانیاهو طرح دعوای کیفری کند.

این پژوهشگر حقوق بین‌الملل با بیان اینکه خارج از اصل صلاحیت جهانی، تنها مرجعی که یک چهره سیاسی را می‌تواند تحت پیگرد حقوقی، کیفری و بین‌المللی قرار دهد دیوان کیفری بین‌المللی در لاهه است، گفت: این دیوان موضوع اتهامات وارده بر یک چهره سیاسی را کاملا مستقل از موقعیت سیاسی فرد مورد اتهام ارزیابی خواهد کرد. لذا پیگرد کیفری یک فرد در نظام حقوقی بین‌الملل یا بر اساس صلاحیت جهانی انجام می‌شود یا با پیگیری دیوان کیفری بین‌المللی در لاهه. در حال حاضر مشخصا در مورد شخص نتانیاهو با چند پارامتر روبه‌رو هستیم؛ پارامتر اول کاملا حقوقی است. بر پایه این معیار و بر اساس موازین حقوق بین‌الملل و حقوق کیفری بین‌المللی، نتانیاهو به دلیل نقض آشکار حقوق بشر به ویژه در موقعیت جنگی (دوران جنگ) مورد اتهام قرار می‌گیرد، زیرا مانع انتقال مواد خوراکی و بهداشتی به مناطق جنگ‌زده شده، بارها مناطق غیرنظامی را مورد هدف قرار داده و اساسا اقدام به حرکت نظامی بدون توجیه حقوقی کرده است. یعنی نتانیاهو با فرض پیشگیری از حملات حماس یا همان دفاع سرزمینی فلسطینی‌ها، نوار غزه را تحت حملات شدید نظامی قرار داده است.

مسعودی‌فر با تاکید بر اقدامات سیاسی که در کنار این پارامترهای حقوق بین‌الملل مطرح است، عنوان کرد: قدرت‌های جهانی برای حمایت از این چهره سیاسی ممکن است در نظام حقوق بین‌المللی اعمال نفوذ کنند. البته بنده معتقدم که ساختار نظام حقوق کیفری بین‌المللی یعنی مبانی، سرشت قانونی، اساسنامه‌ها و مرامنامه‌هایی مانند منشور سازمان ملل متحد که نظام حقوق بین‌الملل را قوام می‌دهند، این ظرفیت را دارد که رسیدگی به اتهامات شخصیت سیاسی همچون نتانیاهو را حتی با وجود فشارهای ایالات متحده آمریکا یا هم‌پیمانان غربی‌اش مستقل از هرگونه غرض‌ورزی سیاسی، با رویکرد حرفه‌ای و برخاسته از علم حقوق به ویژه حقوق بین‌المللی کیفری دنبال کند و شخص نتانیاهو را مورد محاکمه قضایی قرار دهد. البته مشروط بر اینکه نهادهای قضایی و حقوقی بین‌الملل مستقل از اعمال نفوذ قدرت‌های نظامی و سیاسی بین‌الملل بخواهند در مورد این قضیه تصمیم‌گیری کنند. 

وی در خصوص اجرایی شدن احکام دیوان کیفری بین‌الملل و چگونگی اجرا شدن حکم اشخاصی مانند نتانیاهو بیان کرد: ما در قبال اتهامات کیفری بین المللی علیه چهره‌های سیاسی که به نقض آشکار حقوق بشر مبادرت می‌کنند، با دوگانه اعمال قواعد جهان‌شمول حقوق بین‌الملل و موازی‌کاری‌های سیاسی و اعمال نفوذ قدرت‌های سیاسی در جهان مواجه هستیم. اگر نظام حقوق بین‌الملل و نظام حقوق کیفری بین‌المللی بخواهد واقعا باتکیه بر موازین حقوقی تصمیم‌گیری‌ها، اقدامات و دستورالعمل‌های نتانیاهو را مورد قضاوت قرار بدهد، حتما بایستی او را دستگیر کند و تحت یک محاکمه حقوقی شفاف قرار دهد. منتها از طرف دیگر سیاسی‌کاری‌ها علاوه‌بر اینکه می‌تواند مانع از متهم کردن نتانیاهو شود، در فرآیند مجازات وی هم قابلیت نفوذ دارد. در نتیجه ما با یک مسئله مستقل حقوقی مواجه نیستیم، بلکه بیشتر با مسئله سیاسی روبه‌رو شده‌ایم. وقتی مسائل سیاسی جای معیارهای حقوقی را می‌گیرد، افرادی که متهم هستند و در افکار عمومی جهان به عنوان فردی غیرصلح‌طلب شناخته می‌شوند به راحتی از زیر بار حقوقی تصمیم و عمل خود رها می‌شوند.

این مدرس دانشگاه افزود: حتی اگر مطابق با پارامترهای حقوقی نتانیاهو محاکمه نشود و حکم مجازاتش در عمل اجرا نشود باز هم یک افتضاح سیاسی و بین‌المللی بر علیه این چهره سیاسی برجسته‌ رژیم صهیونیستی رخ داده است. وقتی علیه شخصی مانند نتانیاهو گفتمان حقوقی به ویژه در دادگاهی مثل لاهه مطرح می‌شود و گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای در حوزه افکار عمومی گسترش پیدا می‌کند، یک خسارت تاریخی بر پیکره نظام سیاسی غیرمشروع که همان رژیم اشغالگر صهیونیستی است، ایجاد می‌کند. بنابراین حتی اگر لاهه به واسطه قدرت‌های بین‌المللی تصمیم‌گیری مستقل حقوقی علیه نتانیاهو اعمال نکند، صرف مطرح شدن این اتهام و ورود مطالبات افکار عمومی جهانی به دادگاه لاهه خسارتی سنگین برای نظام سیاسی اسرائیل خواهد داشت.

انتهای پیام